Plastik nedir?
Plastik petrolden elde edilir. Plastik polimer şeklinde
tanımlanan bileşik sınıfına girer. Polimer monomer adı
verilen küçük moleküllerin kovalent
bağlarla birbirine bağlanmasıyla
oluşturduğu iri moleküller olarak tanımlanır.
Temel olarak doğada 3 farklı malzeme
olduğunu ve bunların yaygın olarak kullanıldığını biliyoruz. Bunlar; polimerik malzemeler,
metalik malzemeler ve seramikmalzemeler olarak sıralanabilir.
Kolaylıkla el verenler metalleri oluştururlar. Ametaller ise polimerleri
oluştururlar. Metalik ve ametalik elementlerin karışımı ise seramiklere yol
açar. Bu üç temel malzeme arasında şu farklılıklar vardır. Metaller ısıyı ve
elektriği iletirler.
Parlaktırlar,
genellikle serttirler, elektron vererek tepkimeye girerler. Yoğunlukları 1’den
yüksektir. Polimerler, elektrik ve ısıyı iyi iletmezler, genellikle
sağlam veya donuk görünümlüdürler. Yoğunlukları küçüktür, 1 civarındadır,
hafiftirler. Özellikle bu farklılıklar nedeni ile de farklı uygulamalar için
metaller veya polimer tercih edilir. Metallere göre polimerler tercih
edilmiştir. Böylece polimer malzemelerden değişik özellikte
plastik üretilmiştir.
Bu malzemelerin mekanik özellikleri, metallerin seviyesine ulaşmakta ve
birçok uygulama alanında plastikler metallere rakip olmaktadır.
Plastiklerin
Özellikleri ve Kullanım Alanları
Çeşitli plastik tipleri vardır. Kimi yün kadar yumuşak, kimi
ise çelik kadar sağlamdır. Sıcak suda eriyen olduğu gibi alevde dayanıklı
olanları vardır. Tüm plastiklerin tek ortak yönü hepsinin kimyacıların buluşu
olmasıdır. Hiçbiri yün ve ipek gibi doğada bulunmaz. Yapıları çok basittir.
Binlerce plastik türü olmakla birlikte bunları sıcakta sertleşen ve sıcakta
kalıplanan plastikler olmak üzere iki ana grupta toplamak
mümkündür. Sıcakta kalıplanan plastikler erirler ve istenilen şekle girerler.
Her defasında soğurken sertleşirler. Sıcakta sertleşen plastik ısıtıldıktan
ve tekrar şekil verdikten sonra tekrar ısıtılınca şekil değiştirilmez.
Sıcakta sertleşen plastikler tekrar tekrar kullanılır. Hurda plastikleri
de yeniden kullanmanın bir yolu bulunursa çok önemli bir kazanç elde
edilecektir. Ne yazık ki günümüzde hurda plastikleri yeniden değerlendirmek çok
zordur. Çünkü çeşitli plastik türlerinin bileşimleri birbirinden çok farklıdır.
Bu farklılıktan dolayı geri dönüşüm yapılmamaktadır. Plastiklerin çoğu karbon
ve hidrojen içeren moleküllerden meydana gelmişlerdir. Kimyacılar molekülleri
birleştirerek zincirler meydana getirirler. Her zincir büyük bir moleküldür.
Bazen bu moleküllerin bir kısmının binlerce bağlantısı olur. Bunlar kuvvetle
ısıtılmaksızın erimezler. Bu uzun yapılı molekül zincirli maddelere polimerler
denir.